De rol van een externe vertrouwenspersoon voor een school

Dankzij de #metoo vertellen steeds meer mensen hun verhaal over grensoverschrijdend gedrag of ongewenste omgangsvormen. Ongewenst gedrag kan overal voorkomen. Hoe zorg je ervoor dat je school een veilige plek is waar werknemers, leerlingen en ouders terecht kunnen met hun verhaal? We bespreken de rol die een externe vertrouwenspersoon hierbij kan spelen.

Scholen zijn wettelijk verplicht om vorm en inhoud te geven aan zowel de Arbowet als de Wet Sociale Veiligheid. Onderdeel daarvan is het aanstellen van een (externe) vertrouwenspersoon; een persoon die bijdraagt aan een veilige werkplek en waar ouders, leerlingen en medewerkers terecht kunnen met hun verhaal. Ouders kunnen immers in het contact met de school een probleem hebben, waar ze graag met een onafhankelijk persoon over willen praten. Hetzelfde geldt voor het schoolteam, want ook een leerkracht kan in het contact met ouders, maar ook met collega’s te maken krijgen met ongewenste omgangsvormen.

Waarom een onafhankelijke vertrouwenspersoon?

Het aanstellen van een niet onafhankelijke vertrouwenspersoon houdt het risico in dat ouders of medewerkers  van een school niet met hun verhaal naar buiten komen. Een voorbeeld hiervan is de huisarts, een predikant, of een gepensioneerde leerkracht. Enerzijds wekt een dergelijke functie vertrouwen, anderzijds kunnen juist in de context van hun beroep minder positieve ervaringen hebben gespeeld, en dit zal een melder er van weerhouden met zijn verhaal naar buiten te komen.

Wat is een drempel om naar een extern vertrouwenspersoon toe te stappen? 

De onbekendheid met de rechten en plichten van een externe vertrouwenspersoon maken dat ouders of medewerkers van een school aarzelen om contact op te nemen. Hun grootste angst is “dat mijn verhaal naar buiten komt”. Daarom is het goed om te benadrukken dat alle gesprekken met een externe vertrouwenspersoon vertrouwelijk zijn, tenzij er sprake is van een ernstig misdrijf. Aan het eind van ieder schooljaar krijgt alleen de opdrachtgever, vaak de algemeen directeur, bestuur of stichting, een geanonimiseerd overzicht van het aantal meldingen, het aantal gesprekken en de afloop van het contact.

 Hoe kan een school zichtbaar maken dat er een (externe) vertrouwenspersoon is?

Navraag leert dat maar heel weinig betrokkenen, ouders én leerkrachten, weten hoe de klachtenregeling en de route naar de externe vertrouwenspersoon er uit ziet. Bestuurders en MR zien wel het belang er van in, maar beschouwen het tegelijkertijd als een lastig onderdeel van beleid. Zolang er niets speelt, gaan andere zaken voor.

Een externe vertrouwenspersoon heeft drie hoofdtaken:

1. opvang en begeleiding van de melder
2. signaleren, en gevraagd en ongevraagd adviseren van de opdrachtgever
3. voorlichting

Juist aan dat laatste punt wordt weinig aandacht besteed. Dat is jammer, want met het geven van goede informatie aan ouders en schoolteam kan veel leed worden voorkomen. Een melder zit vaak vol frustratie en emotie. In zo’n fase is het soms moeilijk hoofd- en bijzaken te onderscheiden. Een externe vertrouwenspersoon heeft een luisterend oor voor de melder, waardoor er minder kans is op ondoordachte stappen.

Reden te meer om naast het in de schoolgids (of op de website) vermelden van de klachtenregeling ook eens de externe vertrouwenspersoon aan het woord te laten . Het onderwerp leent zich daarnaast voor voorlichting op een directie-overleg, een ouderavond of MR-bijeenkomst.

Meer informatie

Voor verdere informatie kun je contact opnemen met ons opnemen.