Eerste hulp bij online pesten

Door de jaren heen zijn er steeds meer manieren van pesten ontstaan. Tegenwoordig wordt er niet meer alleen gepest in de ‘offline’ wereld, in het echte leven, maar ook in de ‘online‘ wereld. Dat betekent dat als een kind op school gepest wordt, het pesten niet stopt als hij of zij thuis is. Het gaat door op de mobiele telefoon, de computer of op andere mobiele apparaten die toegang bieden tot internet. Pesten kan 24/7, non-stop plaatsvinden. Kan online pesten voorkomen worden?

Online pesten wordt ook wel cyberpesten en/of digitaal pesten genoemd. Het vervelende van online pesten is dat het in de eigen, veilige, omgeving van een kind plaatsvindt. Berichten met nare teksten en/of plaatjes kunnen keer op keer terug worden gelezen. Daarnaast is het niet altijd duidelijk hoe een bericht opgevat moet worden. Want is het plagen of pesten? Bij plagen is er vaak sprake van een grapje en zijn kinderen gelijkwaardig aan elkaar. Maar bij pesten is er één kind die de macht heeft; de pester. De relatie is ongelijkwaardig en er is een gebrek aan respect. En denk erom, als plagen vaker gebeurt kan dit ook pesten zijn!

De omgeving heeft niet altijd in de gaten dat er gepest wordt

Een bericht of actie op de computer om een ander te pesten is vaak snel en makkelijk gedaan. Het gevolg is niet direct zichtbaar voor de pester, maar het kind dat gepest wordt zal het direct ervaren. Voor het gepeste kind is het vaak een eenzame, machteloze situatie. Hij of zij vindt het moeilijk te praten over wat er gebeurt en schaamt zich er soms zelfs voor. Daardoor heeft de omgeving niet altijd in de gaten dat er wordt gepest.

Online pesten gebeurt op verschillende manieren. Een aantal voorbeelden van online pesten:

• Beeldmateriaal maken, bewerken en ongevraagd verspreiden
• Haat- en/of dreigberichten, beeldmateriaal openbaar verspreiden op sociale media, blogs, fora en binnen chatgroepen
• Iemand buitensluiten van een chatgroep en/of veelvuldig ongevraagd toegevoegen
• Anoniem vervelende (dreig)berichten versturen via mail, social media, chat en Whatsapp
• Misbruik maken van persoonlijke gegevens door bijvoorbeeld nep-accounts te maken op sociale media en/of games
• Binnen games stelen van elkaar

Kun je online pesten voorkomen?

Het is bijna niet mogelijk om het online pesten te voorkomen, maar je kan wel een aantal dingen doen of zelfs laten. Afspraken maken over het gebruik van internet en mobiele apparaten kunnen daarbij horen. Een kind kan ook leren om ‘media-empowerd’ te worden door ‘positief online gedrag’ te versterken. Dit zijn tips die je kinderen kunt geven:

• Houd wachtwoorden, inlog- en privégegevens voor jezelf
• Check alle privacy-instelling van je profiel, scherm zoveel mogelijk af
• Weet wie je vrienden zijn
• Check of iemand is wie hij/zij beweert te zijn
• Voeg niet zomaar mensen toe als ‘vriend’
• Onderzoek hoe je iemand kan blokkeren, dat kan soms nodig zijn
• Denk goed na over wat voor foto’s en filmpjes je deelt, zorg dat deze neutraal zijn, want een ander kan het opnieuw delen en bewerken
• Houd jezelf afzijdig van negatieve berichten over en/of naar een ander, doe niet mee
• Zorg voorbewijsmateriaal als je wordt gepest. Denk daarbij aan screenshots van berichten en bewaren van het beeldmateriaal
• Weet waar je moet zijn als je iets vervelends ziet op internet. Dat kan zijn bij iemand die je vertrouwt, bijvoorbeeld je ouder(s) thuis, een vriend(in) of iemand op school of in de buurt. Het kan ook zijn dat je kijkt bij het menu ‘help’ op de profielsite. Weet je het niet zeker? Ga dan naar Meldknop.nl of Pestweb.nl
• Blijf er niet mee zitten als je gepest wordt, vraag om hulp!

Als een leerling vertelt dat hij of zij gepest wordt

Wanneer een leerling aan jou vertelt dat het online wordt gepest, zorg er dan voor dat je er bent door te luisteren. Waarschijnlijk zal je eerste ingeving zijn om internet en het gebruik van mobiele apparaten te verbieden, maar doe dat niet. Het (online) gepeste kind is slachtoffer, je zou daarmee het kind juist straffen. Oordeel niet over wat er gebeurt, maar geef complimenten over het feit dat het kind vertelt over het online pesten. Besef je dat dit voor het kind vaak een moeilijke stap is om te nemen. Je biedt steun door te luisteren. Dat kan soms al genoeg zijn. Actie is niet altijd direct nodig.

Wanneer je het idee hebt dat er wel actie moet worden ondernomen, vraag dit dan eerst aan de leerling die (online) wordt gepest. Misschien heeft hij of zij zelf een idee over wat er moet gebeuren, bespreek dat dan samen. Je kunt ook voorleggen wat jij vindt dat er gedaan zou kunnen worden. Dat kan zijn dat er contact wordt opgenomen met een ouder van de pester.

Weet waar kinderen te vinden zijn op internet

Zorg dat je als opvoeder en als school weet waar kinderen te vinden zijn op het internet. Kijk af en toe mee en laat een kind vertellen wat er allemaal te doen is. Geef op school lessen over de mogelijkheden van het  internet en social media en doe zeker mee met de dag (en week) tegen pesten.