Onderwijs aan hoogbegaafde leerlingen: “Het begint met liefdevolle betrokkenheid”

‘Het in de ziel voelen dat je iets met hoogbegaafde kinderen moet.” Dat is volgens Jan Kuipers het belangrijkste als het gaat om passend onderwijs aan hoogbegaafde leerlingen. Ragnild Zonneveld vult hem aan:  “Over hoogbegaafde kinderen wordt vaak gedacht: die komen er toch wel. De urgentie komt vaak van de ouders: er is iets aan de hand met mijn kind, doe er iets aan.’

Van het wat naar het hoe

Ragnild: ‘Methodes en toetsen zijn vooral gericht op het gemiddelde. Hoogbegaafde leerlingen vallen daar vaak buiten Dat vraagt van leerkrachten een bredere kijk op de visie van onderwijs. We moeten vaker de vraag stellen: wat heb jij nodig om verder te komen?’

Jan: ‘Er zit een hiaat in het onderwijs: nu proberen we alle leerlingen te laten werken binnen dezelfde methodes en toetsen. We zouden niet zoveel bezig moeten zijn met wát je moet leren, maar hóe je moet leren.

Grondhouding van de leerkracht

Jan: ‘De basis voor werken met hoogbegaafde kinderen zit in de grondhouding van een leerkracht en begint met liefdevolle betrokkenheid: Ik probeer maatwerk te bieden aan kinderen die het nodig hebben en ik weet dat kinderen andere behoeften hebben. Kinderen zijn geen eenheidsworst. Ik probeer ze buiten hun comfortzone te laten leren, zodat ze drie keer na moeten denken voor ze het antwoord hebben en ik besef me dat het stimuleren van wilskracht de katalysator is voor succesvol leren.’

Ragnild: ‘Vaak gaat het mis, het kind maakt de leerstof en vindt het saai. Hij wil dus iets leuks doen en kiest iets dat hem geen moeite kost. Aan de leraar de schone taak iets aan te reiken dat buiten zijn comfortzone ligt. Het leren vanuit interesse is geen leren, dat is gewoon je kunstje doen. Het moet niet de interesse van de leerling zijn die leidend is, maar de noodzaak om nieuwe vaardigheden te ontwikkelen. Voetballers kunnen uren oefenen op één trucje tot ze het onder de knie hebben. Dat is gewoon trainen op doorzettingsvermogen.’

De rol van ouders

Jan: ‘Mooi dat je dat zegt Ragnild. Deze visie dat interesse niet leidend is, moet gedragen worden door het hele team. Waar het nu vaak mis gaat is de verwachting van ouders die er op hameren dat onderwijs vooral leuk moet zijn. Ouders proberen hun invloed uit te oefenen en school beweegt hierin mee. Dan is het aan school om de rug recht te houden. Leren bestaat namelijk niet uit alleen de dingen doen die je leuk vindt. Je moet als leerkracht uitdragen dat brede ontwikkeling belangrijk is.

Ragnild: ‘Wat we ook vaak zien is dat leerlingen vastlopen zodra ze naar het voorgezet onderwijs gaan, omdat ze niet kunnen leren onder druk. Ouders vragen op het primair onderwijs deze druk bij het kind weg te nemen. Maar ook hiervoor geldt: als een kind leert te leren onder druk, wordt hij/zij hier alleen maar sterker van.’

Maak kennis met: Ragnild Zonneveld en Jan Kuipers

Ragnild is onderwijsadviseur hoogbegaafdheid en pedagogisch coach. Ze begeleid scholen, kinderopvangorganisaties, kindcentra, ouders en kinderen op het gebied van hoogbegaafdheid en ontwikkelingsvoorsprong. Daarnaast is ze gespecialiseerd in de brede ontwikkeling van het jonge kind. Ragnild is ECHA specialist in Gifted Education.

Jan is gespecialiseerd onderwijsadviseur en al 20 jaar actief op het gebied van talentontwikkeling en (hoog) begaafdheid. Hij heeft veel schoolteams mogen begeleiden en meerdere trainingen en cursussen ontwikkeld en verzorgd. Jan is auteur van Sidi 3 en Sidi PO, Levelwerk, De kracht in jezelf, Levelspel en Kei in hoogbegaafdheid. En heeft een bijdrage geleverd aan het Handboek Hoogbegaafdheid en Hoogbegaafdheid, de gids. Jan is ECHA specialist in Gifted Education