Rekenaanbod afstemmen op de rekenontwikkeling van je leerlingen 

Rekenen is een stapelvak. De ene bouwsteen is voorwaardelijk voor de volgende bouwsteen. Kinderen die de basisvaardigheden voor rekenen goed (blijven) beheersen, leren makkelijker en beter rekenen. Hoe bied je goede ondersteuning aan leerlingen die moeite hebben met het automatiseren van basisbewerkingen en memoriseren van rekenfeiten? 

Jessica van der Straaten, onderwijsadviseur en rekenspecialist: “Goed rekenonderwijs begint in groep 2. De mate van getalbegrip die kinderen in groep 2 opdoen is essentieel. Vervolgens is groep 4 cruciaal. Hier leggen kinderen de basis voor het automatiseren en memoriseren bij rekenen. Dit fundament hebben ze nodig om hun werkgeheugen vrij te spelen zodat ze in de bovenbouw complexe rekenvragen kunnen beantwoorden.” 

Observeren, signaleren, analyseren 

“Om goed rekenonderwijs te kunnen geven is het van groot belang dat je goed observeert, signaleert en analyseert en op basis daarvan je lessen vorm geeft, zodat er geen hiaten ontstaan. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat tekorten in de parate basiskennis achterstanden en stagnatie veroorzaken. Daarom is het belangrijk goed zicht en grip te houden op welke bouwstenen je leerlingen wel en niet beheersen.  

“Ook al hebben leerlingen veel geoefend, dit betekent nog niet dat ze het behandelde somtype ook voldoende vlot beheersen.” 

Om je rekenaanbod goed te kunnen afstemmen op de rekenontwikkeling van je leerlingen, is het essentieel het automatiseringsniveau in kaart te brengen en te onderzoeken wie welke bouwstenen (nog) niet heeft geautomatiseerd. Je kunt immers moeilijk verder bouwen op een instabiel fundament. Leerkrachten weten dit wel, maar methodemakers gaan er simpelweg vanuit dat eind groep 4 sommen tot 20 en de tafels zijn geautomatiseerd. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt echter dat de meeste leerlingen moeite hebben om de sommen over het eerste tiental te automatiseren. Dat betekent dat jij als leerkracht moet monitoren en signaleren of de benodigde voorkennis bij iedereen aanwezig is om het volgende (les)doel te kunnen behalen. Maar hoe doe je dat?” 

Rekenmuurtje van Bareka

“Het Rekenmuurtje van Bareka is hiervoor een heel handig instrument en is onderdeel geworden van alle nieuwe rekenmethodes. De donkergroene stenen in de onderste lagen vormen de basis voor een solide rekenontwikkeling. Bij deze sommen is de automatisering/memorisering van groot belang. Deze bouwstenen die de basisbewerkingen vormen, bevatten kennis en vaardigheden die nodig zijn in de lagen erboven. Het is belangrijk je ervan bewust te zijn dat de benodigde voorkennis er moet zijn, voordat je een nieuwe vaardigheid of bouwsteen kunt automatiseren.  

Bij de meeste automatiseringstoetsen van de methodes zie je dat er verschillende bouwstenen door elkaar worden getoetst. Om nauwkeurig in beeld te krijgen welke bouwstenen een leerling wel/niet heeft geautomatiseerd kun je gebruik maken van de speedtoetsen van Bareka of de ‘Deze-weet-ik-al-kleurkaarten’. In onze gratis download vind je hier een voorbeeld van. 

 

 

Gratis download: tips voor het automatiseren van rekenen 

Om zicht te krijgen op het automatiseringsniveau van je leerlingen is het van belang te onderzoeken wie welke bouwstenen (nog niet) heeft geautomatiseerd. In deze gratis download vind je handige tips en trucs om dat te doen.

Van 1F naar 1S
van Streven naar Standaard 

“Helaas is er een verkeerd beeld ontstaan over de referentieniveaus. Zo denken veel leerkrachten dat het 1F niveau (fundamenteel niveau) de basis is en het 1S niveau (streefniveau) is voor leerlingen die meer kunnen. Die aanname is onjuist. Het 1S niveau is de basis voor alle leerlingen en het 1F is voor leerlingen die het 1S niveau niet kunnen behalen aan het einde van de basisschool.  Het woord fundament geeft een gevoel van de basis, en het woord streven kan je zien als niet noodzakelijk. Sinds we tegen leerkrachten en directeuren zeggen dat je de S moet zien als standaardniveau, veranderen er dingen. Het wordt steeds duidelijker dat je bij de basis moet beginnen en soms meer moet investeren in de 1S-potentiegroep. Dat doe je in de middenbouw door op tijd tot automatiseren en memoriseren te komen. Alleen zo halen meer leerlingen het 1S niveau in de bovenbouw.” 

Hiernaast zie je welke bouwstenen in welke groep geautomatiseerd zouden moeten zijn. Dit is gebaseerd op het Rekenmuurtje van Bareka. Je kunt dit naast de afspraken van je eigen school leggen of gebruiken om afspraken binnen je eigen school hierover te maken.  

 

 

 

 

 

 Impact maken met extra onderwijstijd 

“Het is ongelooflijk hoeveel profijt leerlingen hebben van 4x 15 minuten extra onderwijstijd bovenop de reguliere 5 uur rekenonderwijs per week. Je kunt dit op allerlei laagdrempelige manieren vorm geven. Bijvoorbeeld wanneer je naar gym loopt of tijdens de inloop van de klas.”