Over anders organiseren van het onderwijs

Steeds meer scholen stappen af van het traditionele onderwijs om het onderwijs op hun school anders te organiseren. Ingegeven vanuit urgentie zoals krimp, lerarentekort of exponentiele groei. Of omdat er een duidelijke pedagogische en onderwijskundige visie van de school is. Cedin begeleidt teams bij het anders organiseren van het onderwijs. Met een aantal artikelen en praktijkvoorbeelden nemen we je mee in de kracht van anders organiseren.

Veel leesplezier.

Voor elke school iets anders organiseren

Het anders organiseren van het onderwijs is voor geen enkele school hetzelfde. Elke school heeft een eigen visie op onderwijs, een ander vertrekpunt, andere leerlingaantallen en diversiteit binnen het team en een ander schoolgebouw en indeling van de klassen. Iedere keuze en ontwikkeling van elke school heeft daarom een ander effect.

Veel mogelijkheden en variatie

Er is geen blauwdruk hoe je het onderwijs binnen wettelijke kaders anders kunt organiseren. Dat betekent dat er veel mogelijkheden zijn en variatie is. Er zijn scholen die het roer volledig omgooien en scholen die klein beginnen door een deelonderwerp te pakken. Sommige scholen combineren verschillende aspecten van anders organiseren met elkaar en maken hier een eigen concept van. Kortom: alles kan! Zolang er een gedegen heldere schoolvisie is. Dat is namelijk altijd het uitgangspunt en de schakel tussen de onderdelen van het curriculum.

—

Willem Zuiderveld, directeur Damiaanschool Zeist:
“Onze school is een middelgrote school met in bijna elke groep dubbele klassen. Dat geeft ons de mogelijkheid om in een jaar groepsdoorbrekend te werken. Er was al wel differentiatie, maar dat wilden we door anders te organiseren beter en effectiever opzetten. Daarnaast heeft ongeveer 20% van de leerlingen ouders die voor hun werk tijdelijk in Nederland wonen of een migratieachtergrond. We hebben daar de taalklas voor, maar dat betekent dat onze leerkrachten andere instructie moeten geven. Daar moest ook ruimte voor zijn. Kortom: we waren met verschillende dingen bezig. Zelfstandigheid van kinderen, eigen verantwoordelijkheid en passend onderwijs. Onze vraag was hoe we dat allemaal bij elkaar konden krijgen.”

—

Verkennen

Het is goed om te beseffen dat je niet generiek kunt stellen of het werken met bijvoorbeeld leerpleinen, kansrijke combinatiegroepen of gepersonaliseerde leerroutes werkt. Om daarover écht iets te kunnen zeggen moeten we de school in, zien wat er gebeurt. Wat voor professioneel gedrag zien we bij leerkrachten en wat is het directe en indirecte effect op de leerlingen? Met wat voor leerlingen hebben we te maken en wat zijn hun onderwijsbehoeften? Kunnen we dit zeggen voor de hele school of zien we verschillen tussen leeftijden en/of bouwen? Hoe zien de ruimten binnen deze school eruit? Wat is de visie van de school en waarop is dit gebaseerd?

Stefan van der Worp, onderwijsadviseur Cedin: “Waarom scholen anders willen organiseren is in de meeste gevallen wel duidelijk. In de hoe en uiteindelijk de wat ondersteunen wij. Wij helpen scholen weloverwogen keuzes te maken. Passend voor deze school met dit team en deze leerlingen. Ons begeleidingstraject geeft inzicht in alle onderdelen binnen de school die van invloed zijn op een verandering. Dat doen we op basis van het spinnenweg van Van den Akker. En we gaan onder andere ook in op de vraag wat dit betekent voor de leerkracht in zijn of haar rol.”

—

Willem Zuiderveld, directeur Damiaanschool Zeist:
“Het maken van eigen keuzes zit heel erg in het anders organiseren bij ons op school. Keuzes in leerstof, weektaak, maar ook het kiezen van je eigen plek. We laten leerlingen zelf kiezen waar ze gaan zitten. Ze leren hiermee dat ze niet altijd naast hun vriendje hoeven te gaan zitten, maar dat het soms beter is om naast iemand te gaan zitten met wie ze goed kunnen samenwerken of iemand van wie ze wat kunnen leren. Leerkrachten zagen hier tegenop. Ze waren bang dat ze het overzicht kwijt zouden raken en bang dat leerlingen geen goede keuzes zouden maken. Wat gaat die leerling doen als hij van de ene groep naar een andere klas gaat, gaat dat wel goed? Loslaten was een belangrijke inzicht voor veel leerkrachten. Want uiteindelijk bleek dat leerlingen die verantwoordelijkheid aankonden en is het kiezen van een eigen plek heel goed uitgepakt. Een heel mooi winstpunt.”

Begeleidingstraject Op weg naar het anders organiseren van je onderwijs

Verkent jouw school de mogelijkheden om het onderwijs anders te organiseren? Onze adviseurs begeleiden de school daar graag bij. Je leest hier meer over de inhoud van dit traject.